Przyczyny wypadania włosów

Wiele osób doświadcza problemu wypadających włosów. Zdarza się, że włosy stają się coraz rzadsze i słabsze miejscowo lub na całej powierzchni głowy. Jakie są przyczyny wypadania włosów? Może to być spowodowane wieloma czynnikami, na przykład niewłaściwą dietą, stresem czy przebytą chorobą. W większości przypadków staramy się rozwiązać ten problem samodzielnie, jeśli jednak wypadanie włosów nie ustępuje przez dłuższy czas, zaleca się skontaktować z dermatologiem lub trychologiem.

Na wstępie należy zaznaczyć, że wypadanie włosów jest naturalnym procesem – każdy włos ma określony cykl życia. Stare włosy wypadają, a w ich miejsce wyrastają nowe, tzw. baby hair. Jeśli dziennie wypada nam od mniej więcej 50 – 100 włosów, nie mamy powodu do zmartwień. Jeśli jednak wypadanie włosów nasila się, prawdopodobnie należy zmienić pielęgnację, dietę lub sprawdzić stan swojego zdrowia.

Włos jest strukturą martwą zbudowaną głównie z keratyny (białka), a także melaniny (która odpowiada za wybarwienie), wody oraz składników nieorganicznych, takich jak np. siarka czy azot. Osadzony jest w mieszku włosowym – w nim mieści się korzeń włosa, zaś łodyga jest częścią zewnętrzną. Dolna część korzenia włosa nazywana jest cebulką włosową. Pod nią mieści się tzw. brodawka włosowa, która odpowiada za budowę komórek włosowych. Zniszczenie brodawki włosowej powoduje trwałą utratę włosa.

1. Anagen – to trwająca zazwyczaj 2-7 lat faza aktywnego wzrostu włosa, podczas której brodawka włosowa intensywnie produkuje komórki włosowe
2. Katagen – to trwająca 2-4 tygodnie faza przejściowa, podczas której włos przestaje rosnąć, a zostaje wypychany w stronę powierzchni skóry
3. Telogen – to faza spoczynku włosa, podczas której włos już nie rośnie – cebulka włosowa stopniowo samoistnie wysuwa się ze skóry lub jest wypychana przez nowy, rosnący właśnie włos w fazie anagenu
   (źródło: wikipedia)

Większość osób pielęgnuje włosy w stały sposób – myje je szamponem, czasem nakłada odżywkę. Jednak niewiele z nich czyta składy nakładanych na włosy produktów – a to właśnie substancje chemiczne zawarte w kosmetykach w dużej mierze decydują o kondycji włosa. 

Większość dostępnych na rynku szamponów zawiera silne detergenty – środki myjące, które w agresywny sposób czyszczą włos, pozbawiając go naturalnej ochrony, matowiąc i osłabiając. Do takich substancji należą na przykład Sodium Lauryl Sulfate (SLS) oraz Sodium Laureth Sulfate (SLES). Dlaczego zatem producenci dodają je do produktów, jeśli są one tak szkodliwe? Odpowiedź jest prosta: silne detergenty spełniają swoją funkcję mycia włosów, a przy tym dobrze się pienią i łatwo spłukują. Mogą jednak powodować podrażnienia skóry głowy, alergie i osłabiać włos. 

Podobnie jest z odżywką – większość osób używa odżywki z tej samej linii, co szampon, nie używa jej wcale, lub kupuje odżywkę nie sprawdzając jej składu. A skład może powiedzieć nam o produkcie wiele: przede wszystkim to, czy będzie on odpowiadał potrzebom naszych włosów. Złotą zasadą w świadomej pielęgnacji włosów jest zachowanie równowagi pomiędzy odpowiednimi składnikami odżywczymi, które można znaleźć w odżywkach i maskach – proteinami, emolientami i humektantami – w skrócie nazywaną równowagą PEH.

Proteiny

Proteiny, czyli białka, są głównym budulcem włosa – stanowiąca ok 80% masy włosa keratyna jest właśnie białkiem. Dostarczanie włosom protein wzmacnia je i pomaga uzupełnić ubytki. Proteiny w produktach kosmetycznych mogą być pochodzenia roślinnego (np. sojowe, pszeniczne, kukurydziane, owsiane) lub zwierzęcego (np. jedwab, keratyna, proteiny mleka). Niedobór protein skutkuje matowością i oklapnięciem włosów, a ich nadmiar – puszeniem się, filcowaniem i skrzypieniem przy dotknięciu. 

Emolienty

Emolienty to oleje, woski, silikony czy alkohole tłuszczowe tworzące powłoczkę na powierzchni włosa. Zawiera je niemal każda odżywka do włosów, ponieważ to one nadają włosom połysk i gładkość. Niedobór emolientów sprawia, że włosy puszą się, są niedociążone, szorstkie i podobne w dotyku do siana. Nadmiar emolientów może powodować wrażenie tłustości na głowie, włosy zbijają się w strączki, są nadmiernie obciążone i przyklapnięte. 

Humektanty

Zadaniem humektantów jest nawilżanie włosów. Przykładami humektantów są: gliceryna, aloes, miód, mocznik czy cukier. Niedobór humektantów powoduje matowość i przyklapnięcie włosów, a ich nadmiar – puszenie się i trudność w rozczesywaniu. 

Niewłaściwa pielęgnacja włosów może prowadzić do ich osłabienia i zniszczenia, a co za tym idzie – również wypadania. Przykładem niewłaściwego dbania o włosy może być także zbyt silne szczotkowanie ich, związywanie w ciasne koki i upięcia, używanie gumek i spinek o metalowych, ostrych krawędziach, które mogą pociąć włos, a także używanie wysokich temperatur – podczas suszenia, prostowania włosów prostownicą lub kręcenia lokówką. 

Choć włos jest strukturą martwą, cebulka włosowa i brodawka włosowa odpowiadająca za jego wzrost jest żywa – a co za tym idzie, reaguje na wszelkie zmiany zachodzące wewnątrz naszego organizmu. Dla prawidłowego wzrostu włosów niezbędne jest dostarczanie organizmowi odpowiednich mikroelementów.

Witaminy

Witaminy umożliwiają poprawne prowadzenie szeregu procesów biochemicznych w naszym organizmie, w tym procesów związanych z wzrostem i utrzymaniem kondycji włosów.

• witamina A poprawia skład lipidów wytwarzanych przez gruczoły łojowe, a więc dba o poprawne zabezpieczenie włosów, oraz pobudza do działania brodawki włosowe. Można ją znaleźć m.in. w brokułach, wątróbce czy produktach przetwórstwa mlecznego.
• Witamina C odgrywa kluczową rolę w syntezie kolagenu – białka strukturalnego. Ponadto wspiera prawidłowe krążenie w skórze głowy. Witamina C znajduje się m.in. w natce pietruszki, kapuście kiszonej czy malinach.
• witamina E przyspiesza podział komórek włosowych, co wpływa na tempo wzrostu włosa. Jest także przeciwutleniaczem, dzięki czemu zapobiega jełczeniu łoju wytwarzanego u nasady włosa. Źródłami witaminy E są m.im: orzechy, masło, pieczywo pełnoziarniste.
• Witamina H (biotyna) dzięki zawartości siarki poprawia jakość włosów – nadaje im połysk i zmniejsza wypadanie. Znajduje się ona w orzechach, ciemnym pieczywie oraz drożdżach. 
• Witaminy z grupy B (B2, B5, B6, B9, B10 i B12) odpowiadają za szereg procesów zachodzących we włosach. Zapewnienie organizmowi ich prawidłowego poziomu pozwala na szybki wzrost włosów, ich zagęszczenie, wybarwienie oraz zapobiega ich wypadaniu. 

Niedobór witamin szybko odbije się na kondycji naszych włosów – zaczną kruszyć się, łamać i wypadać. Dlatego tak ważne jest dbanie o zachowanie odpowiednio zbilansowanej diety, a w razie potrzeby – również suplementacja witamin.

Hormony pełnią funkcję regulacyjną w naszym organizmie. To od nich zależy wiele procesów, które w nim zachodzą – także tych związanych ze wzrostem i utrzymaniem kondycji włosów. Hormony, które mają największy wpływ na stan naszych włosów to m.in. testosteron, estrogen i progesteron, a także tyroksyna i kortyzol. To częste przyczyny wypadania włosów.

Testosteron

Testosteron oraz jego aktywna forma – dihydrotestosteron – należą do androgenów, czyli hormonów płciowych. W przypadku nadwrażliwości mieszków włosowych na aktywną formę testosteronu włosy zaczynają wypadać – zjawisko takie określa się mianem łysienia androgenowego. Nadwrażliwość mieszka włosowego powoduje jego kurczenie się, przez co włosy stają się coraz cieńsze i bardziej kruche. Łatwo się łamią, a ostatecznie wypadają z mieszka włosowego.

Estrogen

Wysoki poziom estrogenów wpływa bardzo korzystnie na włosy – przyspiesza ich wzrost, zapobiega ich utracie oraz stymuluje wzrost nowych. Z tego powodu podczas ciąży, kiedy w organizmie kobiety utrzymuje się wysoki poziom estrogenu, włosy są gęste, błyszczące i rosną szybko. Natomiast po zakończeniu ciąży poziom estrogenu szybko spada, a zmęczenie organizmu wysokim obciążeniem w połączeniu z przemianami hormonalnymi skutkuje nasilonym wypadaniem włosów.

Tyroksyna

Wraz z kalcytoniną i trójjodotyroniną należy do hormonów tarczycy. 

Niedoczynność tarczycy skutkuje spowolnieniem przemian metabolicznych w organizmie, a co za tym idzie – również spowolnieniem wzrostu włosów, przez co nowe włosy wyrastają w wolniejszym tempie, niż stare wypadają, a wypadanie jest dodatkowo nasilone. Niedobór tyroksyny powoduje także niedobór produkcji sebum, przez co włosy stają się przesuszone i matowe. 

Nadczynność tarczycy powoduje z kolei nadmierne wydzielanie łoju, przez co włosy stają się szybko przetłuszczone. W przypadku problemów z tarczycą konieczne jest przede wszystkim przywrócenie prawidłowej gospodarki hormonalnej – dopiero później można skutecznie podjąć kurację dla włosów.

Kortyzol 

Kortyzol zwany jest także ,,hormonem stresu”. Według badań, im wyższy poziom kortyzolu utrzymuje się w organizmie, tym mniej włosów znajduje się na głowie człowieka. Wysoki poziom kortyzolu uszkadza znajdującą się w cebulce macierz włosa, co zatrzymuje dzielenie się komórek włosowych. W skrajnych przypadkach nagłe obkurczenie się mieszków włosowych pod wpływem silnego stresu może doprowadzić do natychmiastowej utraty owłosienia na głowie. Niedobór kortyzolu jednak również nie jest korzystny – przy niskim jego poziomie włosy są w złej kondycji. Najlepsza zatem jest dla włosów równowaga.

Niektóre choroby powodują wypadanie włosów – czy to bezpośrednio, czy na skutek innych przejawów choroby. Najczęściej spotykane z nich to:

Łuszczyca

Łuszczyca jest chorobą autoimmunologiczną organizmu, która przejawia się przyspieszonym złuszczaniem naskórka – podczas gdy zazwyczaj cykl złuszczania trwa ok. 4 tygodni, u osób dotkniętych tą chorobą cykl ten skraca się do kilku dni. W efekcie mieszki włosowe są podrażnione, pojawiają się także stany zapalne skóry głowy. Skutkuje to wypadaniem włosów – w wielu przypadkach odwracalnym, jednak nie zawsze.

Choroba Hashimoto

Choroba Hashimoto to przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Na skutek zachwianej równowagi hormonalnej – w szczególności nieprawidłowego wydzielania tyroksyny – oraz upośledzenia mieszków włosowych i słabego ukrwienia skóry głowy włosy zaczynają nadmiernie wypadać.

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry objawia się silnym świądem i podrażnieniem skóry, przede wszystkim ze względu na jej nadmierną suchość. Włosy porastające skórę dotkniętą atopowym zapaleniem mają stosunkowo płytko zakorzenione mieszki włosowe, co sprzyja nadmiernemu ich wypadaniu. 

Nowotwory

Łysienie w wyniku choroby nowotworowej może mieć dwa różne podłoża: wynikające z przebiegu choroby lub z metod jej leczenia. 

W przebiegu nowotworów skóry zmutowane komórki nowotworowe upośledzają cebulki włosów powodując ich wypadanie. Proces ten jest często nieodwracalny. 

Natomiast wypadanie włosów spowodowane leczeniem nowotworów zazwyczaj powoduje jedynie czasową ich utratę. Podczas chemioterapii pacjentom podaje się środki blokujące podział szybko dzielących się komórek – do których należą zarówno komórki nowotworowe, jak i komórki włosów czy paznokci. Z tego powodu podczas terapii większość pacjentów traci włosy, jednak po jej zakończeniu włosy odrastają. 

Współczesna medycyna znalazła jednak rozwiązanie problemu wypadania włosów w wyniku chemioterapii – obecnie dostępne dla pacjentów są tzw. hełmy chłodzące, które obniżając temperaturę skóry głowy w momencie podawania środka powstrzymują jego szkodliwe działanie na skórze głowy. Pacjenci stosujący hełmy zazwyczaj zachowują większość włosów podczas całego trwania leczenia – pomimo, że włosy nadal są osłabione w przebiegu choroby, nie następuje łysienie całkowite, co zdecydowanie poprawia komfort psychiczny pacjentów. 

Pytaniem, które nurtuje większość osób dotkniętych nadmiernym wypadaniem włosów jest: jak powstrzymać ten proces? Niestety, nie ma na nie jednoznacznej odpowiedzi. Przyczyn wypadania włosów jest wiele, i to przede wszystkim od nich zależy, jakie kroki należy powziąć, aby je powstrzymać. 

W przypadku przewlekłych chorób (jak atopowe zapalenie skóry czy choroba Hashimoto) kluczowa będzie konsultacja z lekarzem i dobór odpowiednich leków, które zwalczą przyczynę wypadania – dopiero później będzie można podjąć próby przyspieszenia porostu włosów.

W wielu przypadkach można jednak przyspieszyć wzrost włosów za pomocą odpowiednich preparatów – na przykład, gdy borykamy się z wypadaniem włosów po ciąży lub po zakończonej chemioterapii. Preparaty na porost włosów pomogą również w przypadku, gdy naturalnie mamy rzadkie lub osłabione włosy. Jednym z najlepiej ocenianych produktów w tej kategorii są preparaty marki Hair Medic – oparte na koreańskiej recepturze i w 100% zgodne z zasadami świadomej pielęgnacji. 

Niezależnie od kuracji, jaką stosujemy na porost włosów, należy pamiętać o zasadach świadomej pielęgnacji: czyli używać przede wszystkim delikatnych szamponów bez silnych detergentów, zachowywać równowagę PEH oraz w miarę możliwości ograniczyć czynniki mogące uszkodzić włosy.